وکیل تسخیری در پرونده های کیفری ورود پیدا کرده و برای محاکمه و دادرسی عده ای انتخاب می گردد که توان مالی استخدام یک وکیل را ندارند. در ادامه صحبت در خصوص سوال وکیل کیست، خوب است بدانید که وکالت از جمله عقدهای جایز در کشورمان بوده و در مقررات قانون مدنی نیز منعقد شده است. طبق اصل 35 قانون اساسی کشورمان، در یک پرونده دعاوی، هر دو طرف می توانند برای داشتن یک وکیل خبره اقدام کنند. چنانچه درگیر یک پرونده دعاوی شده اید، به وکلایی مراجعه کنید که در حوزه مورد نظر تجربه و مهارت بالایی داشته باشند. بر اساس اصل 35 قانون اساسی همه اشخاص در دعاوی مختلف، حق داشتن وکیل را دارند. در کشور ما به دلیل اصول خاص آیین دادرسی، یادگیری فنون و روش های آن توسط افراد عادی و بی تجربه در زمینه حقوقی کار بسیار دشوار و وقت گیری است.
- وکیل قضایی به وکیلی گفته می‌شود که پروانه وکالت داشته و به همین علت حق وکالت از اشخاص را در دادگاه‌ها و سایر مراجع قضایی دارد.
- اشخاصی که توان مالی پرداخت حق الوکاله جهت اعطای وکالت در دفاع و پیگری پرونده را ندارند و یا اشخاصی که صرفاً قصد اطلاع حقوقی از روند دادرسی و بررسی پرونده را دارند می توانند با اعطای وکالت در مطالعه پرونده به وکیل دادگستری از مزایای این نوع وکالت بهره مند شوند.
- وکالت یک نوع عقد از عقود است که بین موکل و وکیل، بسته می‌شود و به جای موکل، کار مورد وکالت را انجام می‌دهد مثلاً زید به عمر وکالت می‌دهد به این که زمینی برای او بخرد، زید موکل است و عمر وکیل.
- اما با وكالت تنظيمی در دفاتر اسناد رسمی نمی توان به طور مستقيم به دادسراها و دادگاه ها مراجعه و موضوع وكالت مربوط به دادگستری را انجام داد، لیکن می توان در وکالت رسمی حق انتخاب وکیل دادگستری را هم گنجاند که وکیل اول را وکیل مدنی می نامند و وکیل مدنی می تواند با وکیل دادگستری قرارداد منعقد نماید.
براساس صلاح دید دادگاه و تشخیص کمیسیون کانون وکلا، برای او به صورت رایگان وکیل در نظر گرفته می شود تا بتواند از حقوق وی در دادگاه دفاع کند، به چنین وکیلی که با این روش انتخاب می شود وکیل معاضدتی می گویند. به تمامی افرادی که در رابطه با اجرای قانون پنج ساله سوم توسعه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشور از مرکز امور کارشناسان قوه قضائیه و مشاورین حقوقی پروانه وکالت اخذ کرده اند وکیل قوه قضائیه می گویند. از این رو کسانی که قدرت پرداخت حق الوکاله ندارند می توانند از کانون وکلا یا هیئت اجرایی ماده 2 آیین نامه اجرایی ماده 187 و یا از روسای حوزه قضایی تقاضای وکیل معاضدتی نمایند به این شرط که دعوی واقعی بوده و راجع به شخص متقاضی باشد. در لایحه ی قانونی استقلال کانون وکلا و آیین نامه ی آن، نه صریحا و نه ضمنا ماده ی ۲ قانون وکالت را نسخ نکرده است و به هیچ وجه ناظر به وکالت های اتفاقی و پروانه ی وکالت اتفاقی نمی باشد. با اینکه موضع قانون وکالت درمورد اینکه نمی توان هیچ نوع وکیلی را اعم از رسمی و اتفاقی، بدون داشتن پروانه ی وکالت پذیرفت، روشن است و حتی در ماده ی ۲ قانون مزبور به اقارب و بستگان شخصی اجازه ی وکالت اتفاقی داده شده است که ظاهراً نیاز به وجود پروانه دارد و در موضوع آن از این لحاظ فرقی بین وکالت برای بستگان و غیر آن نیست.
حق‌الوکالة وکیل پایه یک
مفهوم وکیل پایه یک دادگستری عنوانی است که بسیار مورد استفاده عموم قرار می گیرد اما شاید تفاوت این مفهوم یعنی وکیل پایه یک دادگستری را با سایر مفاهیم همچون وکیل پایه دو دادگستری یا وکیل قضایی یا مشاور حقوقی ندانند. شهر تهران وکلای زیادی دارد و انتخاب یکی از میان آن ها میتواند کار سختی باشد. از این رو بهتر است که شما سعی کنید از میان وکلای تهران، وکیلی انتخاب کنید که به صورت تخصصی در یک حوزه مشغول فعالیت باشد.
در صورتی که موکل در دادگاه برنده شود دادگاه میتواند طرف دیگر دعوا را به پرداخت حق‌الوکاله وکیل معاضدتی محکوم کند، این حق برابر ۵ درصد از حکم صادره بر علیه طرف دیگر می‌باشد، اگر موکل در دادگاه برنده نشود هیچ حق‌الوکاله‌ای به وکیل تعلق نمی‌گیرد. در مورد دعاوی کیفری، مبلغ حق‌الوکاله عرف و روال خاصی وجود ندارد و تابع دعوی، وضعیت طرفین، روند دادرسی، سختی کار، حجم پرونده و… می‌باشد. 5- شرکت در جلسات دادرسی مدنی و کیفری دادگاه‌ها حداقل ماهی دو مرتبه و تهیه گزارش از پرونده‌های مذکور.
یک وکیل کیفری چه ویژگی‌ها و خصوصیاتی باید داشته باشد؟
به وکلایی که اجازه دارند در خصوص دعاوی کیفری ورود کنند، وکیل کیفری گفته می‌شود. محل فعالیت وکلای کیفری محل‌های ذیربط از جمله دادسرا، سازمان تعزیرات حکومتی و همچنین دادگاه کیفری و نظامی است و این وکلا دعاوی کیفریِ مرتبط با جرایم کیفریِ مورد اشاره را اقامه می‌کنند. وکیل کسی است که از طرف شخص دیگری به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور می‌شود. در صورت اخیر، در مورد وکالت‌نامه‌های تنظیمی در ایران، وکیل میتواند ذیل وکالت‌نامه تایید کند که وکالت‌نامه را موکل شخصا در حضور او امضاء یا مهر کرده یا انگشت زده است.
اما وکیل پایه دو فقط حق شرکت در آن دسته محاکم کیفری را دارد که به جرائم تعزیری حبس کمتر از ۱۰ سال، شلاق و جزای نقدی و همچنین در محاکم حقوقی پرونده‌های مالی کمتر از ۵۰ میلیون تومان و خواسته‌های غیرمالی به جز اصل نکاح و طلاق و اثبات نسب و نفی نسب، را دارد. شخصی که حقوق و وکالت را آموخته باشد، ولی آزمون وکالت را نداده باشد و دوره کارآموزی را نگذرانده باشد و به صورت اتفاقی به منظور دفاع از حقوق خویشاوندان و خانواده اش وارد دادگاه و مسائل قضایی می‌شود و وکالت آن ها را بر عهده میگیرد، وکیل اتفاقی می‌گویند. مردم یک جامعه به منظور تحقق اهداف خود و گرفتن حقشان نیاز به راهنمایی، مشاوره و دفاع یک وکیل دارند.
در واقع زمانی که هیچ وکیلی برای دفاع از حقوق متهم به پرونده وارد نشده است، دادگاه از میان وکلای دادگستری وکیلی را به صورت رایگان در اختیار متهم قرار می دهد. همانطور که بیان نمودیم یکی از وظایف مهم کانون وکلای معاضدت قضایی این است که به وسیله ی وکلای عضو کانون انجام می گیرد. شخصی که توانایی پرداخت هزینه ی دادرسی و حق الوکاله را جهت احقاق حق خود ندارد، حق داشتن وکیل معاضدتی و معافیت موقت از پرداخت حق الوکاله را دارد. وکلای دادگستری و مشاوران حقوقی وظیفه دارند هر ساله در سه دعوی حقوقی به عنوان وکیل معاضدتی قبول وکالت نمایند و اگر موکل محکوم له واقع گردید حق الوکاله قانونی از آن چه که وصول شد به او پرداخت می شود. درخواست اخذ جواز وکالت اتفاقی باید توسط شخص متقاضی به عمل آمده باشد و در آن ضمن معرفی کامل خود و اعلام میزان تحصیلات و تجربیات و سایر جهات و دلایل احتمالی مؤثر در قضیه، مشخصات کامل و نشانی موکل و موکلین موردنظر و درجه ی قرابت آنان و نیز مشخصات موضوعی را که متقاضی قرار است طرح نماید یا عهده دار دفاع از آن شود، ثبت نماید.